کتاب حاضر مشتمل بر هشت مقاله است که در حوزهٔ مطالعات زبان‌شناسی تاریخی زبان فارسی به نگارش درآمده است. بیشتر مقالات این دفتر نیز، مانند دو کتاب نخست از این مجموعه، به فارسی نو، یعنی فارسی دوران اسلامی، اختصاص دارد. علی‌رغم اینکه هریک از مقالات این مجموعه را می‌توان به‌طور مستقل مورد مطالعه قرار داد، با این حال توصیه می‌شود مقالهٔ اول، که جنبهٔ کلی‌تر و آموزشی دارد، قبل از بقیهٔ مقالات مطالعه شود.
نکتهٔ حائز اهمیت در مجموعهٔ سه‌جلدی زبان فارسی در گذر زمان این است که مقالات منتشرشده در این کتاب‌ها براساس چارچوب نظری مشخصی نوشته شده‌اند. استفاده از چارچوب نظری مشخص در مطالعات تاریخی زبان فارسی دارای پیشینهٔ آنچنانی نیست، بنابراین خوانندهٔ دارای انگیزه می‌تواند، علاوه‌بر آشنا شدن با تغییرات زبان فارسی در طی زمان، با مدل نظری دستوری‌شدگی نیز آشنا شود.
